Koffie (en snel een beetje)…

Vanaf de tafel in de kleinschalige woning voor mensen met dementie klinkt de barse en enigszins dwingende stem van meneer Wachtmeester … ‘KOFFIE’. Terwijl hij dit zegt, zet hij zijn koffiemok met ferme kracht op tafel.

Door: Barbara Oppelaar, Trainer bij Ervarea
auteur

Teamlid Rosanna schrikt er iedere keer weer van en zegt ‘nou u hoeft niet zo boos te doen’. Maar deze boodschap komt niet binnen. Opnieuw gaat de mok met een klap op tafel en klinkt ‘KOFFIE’.

In het team bevestigt iedereen al snel, ja meneer is dwingend en onaardig. Als je niet uitkijkt gaat dat het gevoel worden dat om meneer Wachtmeester ‘heen hangt’. En wordt hij vooral gezien als norse man. Omdat dat niet is hoe we naar bewoners willen kijken, gaan we op zoek naar de reden waarom meneer op deze manier reageert.

Bij deze zoektocht betrekken we zijn biografie. Hij is in zijn werkzame leven boer geweest, met een groot agrarisch bedrijf met rundvee. Als we met zijn dochter over het gedrag, dat we zien, in gesprek gaan, vertelt ze direct ‘O ja dat herken ik wel. In de tijd dat mijn vader zijn bedrijf nog had, was tijd kostbaar. Je moest niet te veel en te lang pauze houden, dus hij gaf altijd opdrachten aan mijn moeder zodat hij zo snel mogelijk weer naar het land kon. Een bak koffie werd precies gevraagd zoals hij dat nu ook doet.’
Dit is waardevolle informatie waarmee we het gedrag beter kunnen begrijpen. De routines en gebruiken van iemand, zeker iemand met dementie, veranderen we niet eenvoudig. En hoewel we het misschien als onprettig ervaren als er zo tegen ons gesproken wordt, geeft dit inzicht. Hierdoor kun je met meer mildheid naar de situatie kijken en denken ‘het is niet persoonlijk, zo deed hij het altijd’.

Onbegrepen gedrag is vaak niet onbegrepen. We vinden het alleen lastig gedrag om mee om te gaan. Als we in staat zijn om de mens te zien, met als zijn nukken en eigenaardigheden kan dat zoveel verlichting geven.

Door meneer Wachtmeester niet meer aan te spreken op zijn gedrag, maar met wat humor hiermee om te gaan, ontstaat een veel prettigere sfeer.