Toen ik bekomen was van de schok realiseerde ik me dat het eigenlijk fijn was wat mijn collega had gedaan. Op een taboeonderwerp, frisse adem, had ze het lef gehad mij kritiek te leveren. Niet om me onderuit te halen, maar om mij een zo goed mogelijke workshop te gunnen.

Kritiek maakt me onzeker

Maar dat kunnen waarderen van kritiek, dat gaat niet zomaar. Daar moet ik écht mijn best voor doen. Want ontvangen van kritiek, dat vind ik vaak lastig, zeker als ik er persoonlijk door geraakt word. Er kunnen door de feedback allerlei emoties bij me geraakt worden. Ik moet dan ook bewust moeite doen om er écht open voor te staan, om het te kunnen waarderen.

Volgens mij hebben de meeste mensen hier moeite mee. Dit komt door ons (te) grote ego. Het zelfbeeld dat we zo graag hoog houden voor de buitenwereld. Ons ego houdt niet zo van kritiek. Wel van bevestiging en erkenning. Dat buiten de deur houden van tegenspraak door ons ego, dat kan mogelijk zelfs fatale gevolgen hebben. Zoals bij de vliegramp op Tenerife.

De ergste vliegramp in de geschiedenis

Precies 40 jaar botste een Boeing 747 van de KLM op Tenerife in volle vaart op een taxiënde Boeing van Pan Am. 583 Mensen kwamen bij de crash om het leven.

De ramp had verschillenden oorzaken. Misschien wel de belangrijkste was de samenwerking en communicatie in de cockpit. Uit de gegevens van de zwarte doos bleek dat de captain geen gezonde ruimte liet voor kritische opmerkingen van zijn collega. De co-piloot zou tegen de captain gezegd hebben dat ze nog geen officiële toestemming hadden om op te stijgen. De captain negeerde deze feedback. Speelde zijn ego hem parten? We zullen het nooit zeker weten….

In de luchtvaart hebben ze inmiddels veel geleerd van de fouten bij deze ramp. Piloten zijn getraind in het elkaar aanspreken op fouten en daar goed op reageren. Mede daardoor is vliegen vandaag de dag zo veilig.

Staan jullie open voor elkaars kritiek?

Hoe zit dat in jullie (zelfsturend) team? Is er een cultuur waarbij jullie openstaan voor elkaars kritiek? Onderzoek dat eens met elkaar. Voer in de volgende teamvergadering een open gesprek over jullie gevoelens en neigingen rondom feedback geven en ontvangen.

Maak afspraken met elkaar. Hoe willen jullie met feedback omgaan? Benadruk daarbij dat het niet altijd makkelijk is om kritiek te horen. Én dat het wel nodig is voor het goed kunnen functioneren van een gezond (zelfsturend) team.

Zo maak je ruimte voor kritiek

Je kunt de afsprakenlijst beginnen met deze vier tips. Ze helpen je om je verdediging, bewijsdrang en ego opzij te zetten.

1. Sta open voor de ander. Mensen die je kritiek geven geloven in jou. In de mogelijkheid die jij hebt om jezelf te verbeteren. Beloon en waardeer dat met jouw openheid!
2. Luister! Laat de ander uitspreken en wees echt nieuwsgierig. Vraag door tot je snapt over welk specifiek gedrag van jou de kritiek gaat: ‘Wat doe ik dan precies?’
3. Vat de kritiek samen voordat je reageert: ‘Dus als ik het goed begrijp bedoel je…’ Vraag ook of je samenvatting volledig is. Zo laat je merken dat je moeite wilt doen om de kritiek te snappen.
4. Pas aan het eind, als je de ander begrepen en gewaardeerd hebt, bespreek je wat je met de kritiekpunten gaat doen.

En mijn workshop? Die ging heel goed! Ik heb mijn deelnemers verteld dat ik me bewust was van mijn Thaise etentje de avond ervoor en dat ik graag hoor als het tijd is voor een nieuwe pepermuntje. Én dat ik ervan geleerd heb dat het beter is om een iets minder knoflookrijk-gerecht te kiezen als ik de dag daarna een workshop geef 🙂

Remko van der Drift is faalkundige, auteur en directeur van het Instituut voor Faalkunde. Hij wil dat jij milder wordt voor je eigen fouten en dit ook kan zijn voor de fouten van anderen. Dan kunnen we misschien allemaal faalkundigen worden! Met energieke workshops, trainingen en lezingen inspireert hij mensen om het allerbeste uit zichzelf te falen. Remko is auteur van de boeken ‘Fouten maken moet’ en ‘Fouten maken moed’. Iedere vrijdag presenteert hij de column ‘Wie deed het goed fout’, op Radio 2 bij Ruud de Wild.