Kippenvel

Kippenvel… toen ik het verhaal van een verzorgende van één van onze kernpartners las. Zij beschrijft hierin hoe dankbaar ze is dat zij er met haar collega’s en de familie voor heeft kunnen zorgen dat een bewoner in de terminale fase, ondanks alle problemen die de coronatijd met zich meebrengt, met al haar dierbaren om zich heen thuis kon sterven.

Dit is één van de vele voorbeelden van verzorgend leiderschap die ik de afgelopen tijd heb gehoord en veel mensen met mij. Hoe verzorgenden ondanks het bezoekverbod in verpleeghuizen er toch voor hebben gezorgd dat de bewoners liefdevolle zorg kregen. Hoe zij het voor de familie mogelijk maakten om – weliswaar op afstand – toch betrokken te zijn bij hun dierbare door beeldbellen, het sturen van foto’s en filmpjes, en het mogelijk maken van bezoek via het raam of hoogwerker. Hoe ze van bijzondere feestdagen als Koningsdag en Pasen toch feestelijke dagen maakten en beelden daarvan deelden met de familie.

Ook zie ik prachtige voorbeelden van verzorgenden die ook de positieve kanten zien van de coronacrisis voor ouderen.  Zo lees ik in het artikel in Trouw van 21 mei 2020, dat niet iedere oudere blij is dat het verpleeghuis weer open gaat. Verzorgenden zien ook dat de rust die geen bezoek met zich meebrengt voor sommige bewoners een zegen is. Zeker in huiskamers waar mensen met psycho-geriatrische problemen wonen. Geen prikkels van bezoek dat druk praat met hun dierbare of zich met alle bewoners ‘bemoeit’ (vanuit de beste bedoelingen natuurlijk). De verzorgenden zien natuurlijk het verdriet van mantelzorgers dat zij hun dierbare niet kunnen zien, maar zien ook deze andere kant.

Verzorgend Leiderschap

Die kracht van verzorgenden heb ik ook al gezien toen VKI onderzoek deed naar verzorgend leiderschap. Woorden als ‘durf’, ‘moed’, ‘verantwoordelijkheid’, ‘reflecteren’, ‘incasseren’, ‘durven afwijken’, ‘vertrouwen’ en ‘stimuleren’ zijn belangrijke eigenschappen van verzorgend leiders. Die eigenschappen zie je nu extra duidelijk. Verzorgend leiders blijken ook in een crisis vakmensen die professioneel onderbouwde keuzes maken om hun cliënt de best mogelijke zorg te geven. Ook als deze keuzes mogelijk tegen de gebruikelijke zorgverlening ingaan of tegen de wil van het systeem.

De verzorgenden die ik spreek vragen zich bijvoorbeeld nu al af wat ze van deze tijd kunnen leren en mee kunnen nemen naar het tijd ‘after’ corona. Als er nu in huiskamers of afdelingen minder onrust is als er geen bezoek komt, wat betekent dat dan voor de toekomst? Natuurlijk niet dat er nooit bezoek mag komen, dat wil helemaal niemand. Maar wat dan wel? Moeten we niet met z’n allen gaan nadenken hoe we én bezoek mogelijk maken én de rust in de huismaker kunnen behouden? Eén van de suggesties die verzorgenden hebben is om de kamer van de bewoner  in te richten als hun eigen huiskamer, waar ook een bed in staat, in plaats van te zien als een slaapkamer waar ook een stoel staat. De bewoner kan dan hier bezoek ontvangen in plaats van in de grote huiskamer.

Deze coronacrisis zet verzorgenden ook in hun kracht. Dat is iets om trots op te zijn en vooral ook te blijven stimuleren. Nadenken over hoe we de zorg, en de omstandigheden waaronder mensen in verpleeghuizen verblijven, kunnen verbeteren is bij uitstek de opdracht voor de verzorgenden die hun bewoners goed kennen. Daar zien we nu prachtige voorbeelden van waarin ze hun ware professionaliteit en leiderschap laten zien. Laten we dat veel meer stimuleren. Laat dat de les zijn die we uit deze tijd kunnen leren! Ik ga ervoor!

Meer lezen over ons onderzoek naar verzorgend leiderschap? Lees het artikel dat hierover verschenen is in het blad Onderwijs en Gezondheidszorg of lees het onderzoeksverslag.